اقتصاد امروز جهان از منابع زیرزمینی فاصله گرفته است و اقتصاد دانش محور را به عنوان راهبردی اساسی برای رشد و توسعه اقتصادی انتخاب کرده است. با توجه به مأموریت دانشگاه‌ها، فناوران و مخترعین در پیشبرد این هدف، تجاری سازی نقش کلیدی در آن ایفا می‌کند. بیشتر محصولات جدیدی که وارد بازار می‌شوند، شکست می‌خورند. اما می‌توانند با پشت سر گذاشتن مراحل آماده‌سازی با موفقیت بیشتری وارد بازار شوند و احتمال شکست کمتری خواهند داشت.
تجاری سازی چیست؟
تجاری سازی فرایند معرفی فناوری جدید به بازار است. در این فرایند فناوری‌های خام به محصولات تجاری تبدیل می‌شوند و قابلیت عرضه به بازار را پیدا خواهند کرد.
8 گام فرآیند تجاری‌سازی سمانتکس:
مرحله اول: برسی قابلیت‌های تجاری سازی فناوری و امکان سنجی اولیه (Pre – Feasibility Study)
مرحله دوم: تعیین بلوغ و ارزش‌گذاری فناوری یا محصول جدید (TRL: Techlology Readiness Level)
مرحله سوم: ارزیابی بازار و تدوین طرح کسب و کار و سپس مدل کسب و کار (Business Model & Business Plan)
مرحله چهارم: مدیریت فناوری، مالکیت معنوی، و حمایت‌های قانونی از فناوری (Patent)
مرحله پنجم: معرفی فناوری و جذب سرمایه‌گذار با توسعه بسته معرفی فناوری
مرحله ششم: بازاریابی، فروش و مذاکره فناوری
مرحله هفتم: انتقال فناوری (نتظیم قراردادهای انتقال فناوری)
مرحله هشتم: تکمیل فرایند تجاری سازی و درآمدزایی با تعامل شریک تجاری سازی
مرحله اول: قابلیت‌های تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی
واحد‌های صنعتی و تجاری فقط در صورتی حاضر به تخصیص بودجه، توسعه یا خرید فناوری هستند که یافته‌های پژوهشی، قابلیت تجاری‌شدن داشته باشند. ویژگی‌ها و الزامات تحقیق و توسعه تجاری‌محور و ارزش‌آفرین به لحاظ اقتصادی در در این بخش تشریح می‌گردد.
- دستاورد: امکان‌سنجی پیرامون تجاری سازی فناوری (Pre – Feasibility Study)
مرحله دوم: سطوح بلوغ فناوری
اولین گام در تجاری‌سازی فناوری، معرفی آن به مخاطبان است. بازار فناوری تفاوت‌های زیادی با بازار محصولات و خدمات دارد. معمولا تعیین سطح بلوغ فناوری (TRL: Technology Readiness Level)، و اثبات قابلیت‌های آن در هر سطح به مشتریان دشوار است. در ضمن شیوه‌های ارزش‌گذاری فناوری نیز با قیمت‌گذاری سایر محصولات تفاوت دارد.
- دستاورد: تعیین سطح بلوغ فناوری (TRL: Technology Readiness Level) و قیمت‌گذاری دانش فنی (Technology Evaluation)
مرحله سوم: ارزیابی بازار و تدوین طرح مدل کسب و کار
هنگامی که فناور تصمیم به تجاری‌سازی فناوری دارد، احتمالا با فضایی مبهم روبرو می‌شود که تصمیم‌گیری در ورود به بازار با بسیار پرخطر می‌نماید. ارزیابی واقعی بازار روشی بسیار کارآمد است که نبض بازار را در اختیار فناوران می‌گذارد. پس از ارزیابی و توسعه استراتژی اولیه، طرح تجاری‌سازی فناوری تدوین می‌گردد. تدوین طرح کسب و کار (Business Plan) و طراحی مدل کسب و کار (Business Model) در اردوهای تجاری سازی سمانتکس آموزش داده خواهد شد.
- دستاورد: توسعه طرح کسب و کار (Business Plan) و مدل کسب و کار (Business Model)
مرحله چهارم: مدیریت فناوری، مالکیت معنوی و حمایت‌های قانونی از آن
در این بخش آموزش، مفاهیم مالکیت معنوی، تعریف و انواع مالکیت معنوی، مدیریت مالکیت معنوی، تعریف و انواع دارایی‌های معنوی، تعریف و تشریح تفاوت‌های علم، دانش فنی، دانش فناورانه و فناوری، انواع دانش چگونگی، تعریف دانش تجاری شده، ارتباط فناوری و دارایی‌های معنوی آموزش داده خواهد شد.
- دستاورد: ملاحظات کاربردی در ثبت مالکیت فناوری (Patent)
مرحله پنجم: معرفی فناوری و جذب سرمایه گذار
نوع و نحوه ارائه اطلاعات مربوط به فناوری به منظور جذب حامی مالی در توسعه فناوری بسیار حساس است. بنابراین فناور می‌بایست پیرامون نحوه معرفی فناوری و مکانیزم‌های جذاب و موردنظر سرمایه‌گذار آگاهی پیدا کند. این بخش شامل شاخص‌های بازار، مالی و اقتصادی است که در کنار جنبه‌های هنری و ملاحظات مهندسی (ابزارهای تبلیغاتی و نرم‌افزاری مانند پاورپوینت) تهیه بسته‌ای موثر و جذاب را آموزش می‌دهد.
- دستاورد: توسعه کیفی بسته معرفی فناوری
مرحله ششم: بازاریابی، فروش و مذاکره فناوری
علاوه بر ارائه ۱۰ لوح فشرده (DVD) آموزش با تدریس آقای دکتر امید فدایی منش به شرکت کنندگان با عناوین: فروش به سبک ایرانی، مهارت‌های ارتباطی و مذاکره، مبانی جامعه‌شناسی ایرانی، مدیریت ارتباط با مشتریان (CRM)، مبانی مدیریت بازاریابی، روانشناسی ارتباط با مشتریان، نشان‌آفرینی (Branding) در ایران، مبانی بازاریابی خدمات، بازاریابی و فروش تلفنی و کاربردهای زبان بدن، آموزش‌های لازم در خصوص مذاکره انتقال فناوری و واگذاری فناوری داده خواهد شد.
- دستاورد: برگزاری کارگاه کار آفرینی (Role Playing)، با موضوع مذاکره فناوری
مرحله هفتم: انتقال فناوری
زمانی که فناور و شریک تجاری پس از انجام مذاکرات به توافق رسیدند، نیاز به تنظیم توافقنامهای هست که منعکس‌کننده شرایط واگذاری فناوری باشد. این موافقت‌نامه شامل بخش‌های مجوز بهره‌برداری، حق امتیاز، حقوق صاحبان سهام، ثبت اختراع و هزینه‌های ثابت، نقطه سر به سر و … می‌باشد که در این بخش آموزش داده خواهد شد.
- دستاورد: تنظیم قرارداد انتقال فناوری
مرحله هشتم: تکمیل فرآیند تجاری سازی و درآمدزایی
مسیر عرضه محصول به مشتریان با توجه به ماهیت آن و ویژگی‌های بازار بسیار متفاوت است. در برخی از محصولات مستلزم همکاری مداوم با شریک تجاری جهت توسعه و بهبود مستمر محصول می‌باشد و در برخی دیگر خیر. در آخرین بخش از کارگاه نحوه تعامل با شریک تجاری پس از انتقال فناوری به منظور تجاری سازی و درآمدزایی مورد بحث قرار می‌گیرد.
- دستاورد: تبیین راهکارهای عملیاتی تعامل با شریک تجاری فناوری
